Rok 2017 był jednym z najgorszych, jeśli chodzi o pożary w Europie. Tylko w Portugalii, Włoszech i Hiszpanii spłonęło ponad 800 tys. hektarów. Wraz z ocieplaniem się klimatu Europa musi przygotować się na coraz częstsze pożary – nie tylko w gorących krajach śródziemnomorskich, ale nawet w regionach alpejskich – to wnioski z badania przeprowadzonego przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) Komisji Europejskiej.

Naukowcy z JRC badali czynniki wpływające na zagrożenie pożarami w całej Europie. Tworzyli modele dla różnych scenariuszy pogodowych i klimatycznych: od tych zakładających stałe wysokie emisje gazów cieplarnianych do takich, gdzie udaje się ograniczyć globalne ocieplenie do 2 st. C ponad poziomy przedindustrialne. Następnie oceniali dla każdego z nich ryzyko pożarów na kontynencie do 2100 roku.

Źródło: ©European Union, 2018

Wyniki są jednoznaczne: nawet w najbardziej optymistycznym scenariuszu zagrożenie pożarami będzie w Europie rosło.

Wywołane globalnym ociepleniem zmiany w opadach, temperaturach, wietrze i wilgotności powietrza sprawią, że najcieplejsze na kontynencie kraje śródziemnomorskie staną się jeszcze bardziej gorące i suche. Częstsze i dłuższe okresy suszy będą wysuszały ściółkę i roślinność, czyniąc tamtejsze lasy coraz bardziej podatne na pożar.

Ale problem nie ograniczy się tylko do strefy śródziemnomorskiej, podkreślają naukowcy. Obszar większego zagrożenia pożarami będzie się powiększał w kierunku północnym, obejmując Europę Środkową.

Z coraz większym ryzykiem pożarowym muszą liczyć się nawet mieszkańcy regionów alpejskich oraz innych pasm górskich Europy, gdzie obecnie duże pożary zdarzają się rzadko.

Badacze wskazują jednak, że odpowiednie działania mogłyby znacznie zmniejszyć częstość i skalę pożarów lasów. Po pierwsze, należy skoncentrować się na zwiększaniu świadomości społecznej i edukacji ludzi – z danych wynika, że niemal wszystkie pożary lasów w Europie są wywoływane przez człowieka.

Ważne jest też właściwe zarządzanie ekosystemami leśnymi. Jak podkreślają autorzy badania, trzeba dbać o to, by lasy były mniej podatne na pożar. Czasem pożary w starych lasach mają mniejszą skalę i zasięg niż te w gęstych młodych lasach. Podobnie z gatunkami drzew czy ekosystemami: niektóre są bardziej odporne na susze, a także są w stanie szybciej odnowić się po pożarze.

Nie tylko lasy stwarzają zagrożenie pożarowe, dodają naukowcy. Europa coraz bardziej urbanizuje się, ludzie wynoszą się z terenów wiejskich, a opuszczone przez nich i zaniedbane użytki rolne sprzyjają powstawaniu i rozprzestrzenianiu się ognia. Przekłada się to na wyższe zagrożenie pożarem dla coraz częściej powstających na obrzeżach miast lub wokół nich nowych osiedli mieszkalnych.

Źródło: The European Commission’s science and knowledge service

de Rigo, D., Libertà, G., Houston Durrant, T., Artés Vivancos, T., San-Miguel-Ayanz, J., 2017, Forest fire danger extremes in Europe under climate change: variability and uncertainty.  Publication Office of the European Union, Luxembourg, 71 pp. ISBN:978-92-79-77046-3

Joint Research Centre (European Commission), 2016 European atlas of forest tree species