Parki kieszonkowe – zieleń na wyciągnięcie ręki
Parki kieszonkowe (tzw. pocket parks) to niewielkich rozmiarów publicznie dostępne miejskie zieleńce, które powstają między działkami budowlanymi na nieużytkach czy terenach zaniedbanych. Mieszkańcy miast zaczynają coraz bardziej angażować się w zazielenianie swojego otoczenia. Ostatnio otwarto w Krakowie „motyli skwer”, na rogu ulicy Dekerta. Parki kieszonkowe powstają w Łodzi i we Wrocławiu.
Zaczęło się w Nowym Yorku
Idea parków kieszonkowych (ang. pocket parks, mini park) zrodziła się w Nowym Jorku. Jednym z najbardziej znanych i najstarszych jest Paley Park, który powstał w 1967 r. na środkowym Manhattanie, na 53 ulicy, pomiędzy Madison a 5. Aleją. To niezwykle popularne miejsce o powierzchni zaledwie 390 m2 z podświetlanym wodospadem, bluszczem na ścianach, kilku drzewami i wygodnymi miejscami do siedzenia. Stanowi idealne miejsce do codziennego relaksu i spotkań towarzyskich. Można tu wpaść na kawę, zjeść hot-doga i spotkać się ze znajomymi. Swoją popularność zawdzięcza wodospadowi, który przede wszystkim tłumi hałas dobiegający z ulic.
W krajobrazie miast jest wiele nieużytków i zaniedbanych przestrzeni. Często jednak nie dostrzega się ich potencjalnej atrakcyjności jako przestrzeni publicznej. Zagospodarowanie takich niewielkich fragmentów miasta, pozwala stworzyć nową atrakcyjną społecznie zieleń. Zaangażowanie się mieszkańców w takie działania to z jednej strony ich identyfikacja z konkretną zielona przestrzenią, którą sami stworzyli lub współtworzyli i którą dbają, z drugiej zaś budowanie naszej świadomości dotyczącej wzmacniania odporności miasta na zmiany klimatu.
Parki kieszonkowe mogą być zakładane na gruntach miejskich lub prywatnych, o nieregularnych kształtach, które są trudne do zagospodarowania w inny sposób. Ich urządzenie nie wymaga wysokich nakładów. Park kieszonkowy może mieć również na wpół tymczasowy charakter i funkcjonować do czasu docelowego zagospodarowania.
Kraków
Pierwszy teren określony mianem parku kieszonkowego utworzono w Krakowie w 2016 r. na rogu ulic Prusa i Fałata na Salwatorze. W sierpniu otwarto kolejny „Na rogu Dekerta” na Zabłociu. To park kieszonkowy inspirowany motylami. Powstał z inicjatywy studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego i Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie. Studenci w ramach projektu „Na rogu Dekerta” zorganizowali zbiórkę na platformie crowdfundingowej i w ciągu miesiąca zebrali 20 tys. zł na zagospodarowanie skweru. Pozostałe fundusze na realizację projektu zapewnił Zarząd Zieleni Miejskiej. Na skwerze o powierzchni 554 m kw. Zasadzono kwiaty i krzewy przyciągające motyle – jeżówki, budleje Dawida, rudbekie – ciekawe gatunki traw oraz postawiono domki dla owadów. Całość uzupełniają ławki, drewniana instalacja ze słowem „motyl” w różnych językach oraz płyty chodnikowe z grami podwórkowymi. W centrum skweru znajduje się wiśnia ozdobna.
Mała rzecz, a cieszy podwójnie
Kolejne polskie miasta, które dostrzegły potencjał parków kieszonkowych to Łódź i Wrocław. W Łodzi pierwszą „kieszonkową inwestycją” zrealizowaną w centrum był stworzony w ramach ubiegłorocznego budżetu obywatelskiego mały plac zabaw ze skwerem przy ul. Legionów 39. W łódzkiej dzielnicy Stare Polesie tylko w tym roku powstało 6 tego typu obiektów. Złożony z mieszkańców Starego Polesia, radnych i urzędników zespół opracowujący projekty parków zadbał, aby każdy z nich miał inny charakter. Na ich realizację przeznaczono 1,7 mln zł.
Wrocław, w proces tworzenia zielonych obiektów, zaangażował mieszkańców, którzy sami wybiorą lokalizację parków. Inwestycje stanowią jeden z elementów międzynarodowego projektu Grow Green, w którym pokazane zostaną różne rozwiązania m.in. niewielkie formy zieleni, chroniącej przed upałem i zapewniającej lokalne obniżenie temperatury czy sposoby lokalnego zagospodarowania wód opadowych. W projekcie realizowanym w ramach programu Horyzont 2020 oprócz Wrocławia uczestniczą Manchester (Wielka Brytania), Walencja (Hiszpania), Brest (Francja), Zadar (Chorwacja) i Modena (Włochy). We Wrocławiu projekt realizują: Miasto, Uniwersytet Przyrodniczy oraz ARAW.
Idea parków kieszonkowych zrodziła się w Nowym Jorku – najbardziej znany jest Paley Park.
(Photo by Sampo Siklo via Flickr)
Więcej o parkach kieszonkowych w Krakowie na krakow.tvp.pl i krakow.pl
Więcej o projekcie Grow Green tutaj
Źródła:
Pocket Park of NYC
Park kieszonkowy. Nowa przestrzeń publiczna
Project for public space
Park kieszonkowy – skwer Dekerta w Krakowie (fot. IETU)